Χρώμα των ούρων
Τα ούρα ως προϊόν του ανθρώπινου μεταβολισμού μπορεί να δώσουν πολλές πληροφορίες για την κατάσταση της ανθρώπινης υγείας. Το χρώμα, η οσμή, η διαύγεια ακόμα και η γεύση των ούρων μπορεί να οδηγήσουν σε μια διάγνωση. Σήμερα μελετάμε τις φυσικές , χημικές αλλά και μικροσκοπικές ιδιότητες των ούρων σε μια εξέταση τόσο απλή όσο και συνηθισμένη όπως η γενική εξέταση των ούρων.
Δεν είναι λοιπόν παράξενο ότι ο έλεγχος του χρώματος των ούρων είναι μία από τις πρώτες ιατρικές εξετάσεις και περιγράφεται σε Βαβυλωνιακά κείμενα ηλικίας 4000 ετών. Η επισκόπηση των ούρων περιγράφεται σε Ιπποκρατικά κείμενα αλλά οι αρχαίοι Έλληνες έδιναν περιορισμένη σημασία.
Η ουροσκοπία πήρε μεγάλη σημασία τα Βυζαντινά χρόνια. Ο Θεόφιλος Πρωτοσπαθάριος (circa 610 – 641 μΧ) γράφει το πρώτο μεγάλο βιβλίο για την ουροσκοπία (De Urinis), ενώ αναλυτική περιγραφή του πως πρέπει να γίνεται η συλλογή και εξέταση των ούρων έδωσε ο Ιωάννης Ζαχαρίας Ακτουάριος (1275-1328) στα βιβλία του De Urinis Libri Septem.
Μεγάλη μόδα έγινε η ουροσκοπία στην Ευρώπη τον Μεσαίωνα. Ειδικοί ουροσκόποι με το χαρακτηριστικό τους δοχείο (matula) γύρναγαν από πόλη σε πόλη και έκαναν διαγνώσεις βασισμένοι στο χρώμα των ούρων. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν τσαρλατάνοι και σιγά σιγά η ουροσκοπία έχασε τον επιστημονικό σεβασμό και έγινε ιατρικό αστείο. Παρόλα αυτά παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η ηπατική ανεπάρκεια και η νεφρική νόσος μπορούσαν αξιόπιστα να διαγνωσθούν από την ουροσκοπία.
Το φυσιολογικό χρώμα των ούρων είναι ωχροκίτρινο εξαιτίας του ουροχρώματος και του ουροχολινογόνου. Τα ούρα είναι διαυγή και το χρώμα τους εξαρτάται από την ενυδάτωση και το βαθμό συμπύκνωσης των νεφρών.
Μεταβολές του χρώματος των ούρων.
Άχρωμα ούρα.
Η αυξημένη κατανάλωση υγρών κάνει τα ούρα πιο άχρωμα. Το ίδιο συμβαίνει και όταν τα νεφρά δεν συμπυκνώνουν αρκετά τα ούρα λόγω νεφρικής ανεπάρκειας. Τα διουρητικά φάρμακα και ο άποιος διαβήτης επίσης προκαλούν άχρωμα ούρα.
Ούρα σε χρώμα γάλακτος.
Ασπριδερό χρώμα στα ούρα δίνει η μεγάλη πυουρία. Η πυουρία μπορεί να οφείλεται σε ουρολοίμωξη αλλά μπορεί επίσης να προκαλείται από πέτρες (άλατα ασβεστίου και φωσφόρου) και ξένα σώματα. Ασθενείς με χρόνιους καθετήρες εμφανίζουν συχνά τέτοια ούρα. Γαλακτώδη ούρα προκαλεί και η χυλουρία. Χυλουρία ονομάζεται η παρουσία λέμφου στα ούρα και οφείλεται στην απόφραξη του λεμφικού συστήματος και επικοινωνία με το ουροποιητικό. Κλασική αιτία χυλουρίας είναι η φιλαρίαση (παράσιτο Wuchereria bancrofti ) αλλά αυτό είναι σπάνιο στο Δυτικό κόσμο. Πιο συχνή αιτία χυλουρίας είναι η εγκυμοσύνη και η μερική νεφρεκτομή.
Κόκκινα ούρα.
Η πιο συνηθισμένη κόκκινη χρωστική στα ούρα είναι η αιμοσφαιρίνη. Η αιμοσφαιρίνη κανονικά δεν απεκκρίνεται από τα νεφρά οπότε η παρουσία της στα ούρα σημαίνει αιμορραγία σε κάποιο σημείο του ουροποιητικού συστήματος. Η αιμορραγία μπορεί να οφείλεται σε τραύμα, πέτρα, λοίμωξη ή όγκο. Η παρουσία αίματος στα ούρα απαιτεί να γίνει υπερηχογράφημα και κυστεοσκόπηση. Κόκκινο χρώμα στα ούρα μπορεί να προκαλέσει και η μυοσφαιρίνη. Παρουσία μυοσφαιρίνης στα ούρα σημαίνει καταστροφή μυικών ινών (ραβδομυόλυση). Φυσικές ή συνθετικές χρωστικές σε τρόφιμα μπορεί να κάνουν τα ούρα κόκκινα. Φυσική χρωστική είναι η ανθροκυανίνη (παντζάρι, μαύρα μούρα). Συνθετική χρωστική είναι η ανιλίνη, congo red, ροδαμίνη β (καρκινογόνα – απαγορεύονται). Φάρμακα που μπορεί να κάνουν τα ούρα κόκκινα είναι η χλωροκίνη, η βιταμίνη Β12, η ιβουπροφαίνη (brufen), ο σίδηρος, η μετρονιδαζόλη (flagyl), η νιτροφουραντοϊνη (furolin)και η φαινυτοΐνη (epanutin).
Πορτοκαλί ούρα.
Η πιο συνηθισμένη αιτία που τα ούρα έχουν πορτοκαλί χρώμα είναι η αφυδάτωση και η καθίζηση κρυστάλλων ουρικού οξέως. Φάρμακα για τη νόσο του Πάρκινσον (entacapone/stalevo) μπορεί να κάνουν τα ούρα πορτοκαλί. Η βιταμίνη C και το sintrom μπορούν επίσης να κάνουν τα ούρα πορτοκαλί. Πορτοκαλί ούρα έχουν παρατηρηθεί και σε λοίμωξη από κιτροβακτηρίδιο.
Γαλάζια ή πράσινα ούρα.
Όποια χρωστική μπορεί να κάνει τα ούρα γαλάζια μπορεί να τα κάνει και πράσινα. Το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από το πόσο κίτρινα ήταν τα ούρα αρχικά. Πολύ συνηθισμένη χρωστική στην ιατρική είναι το μπλε του μεθυλενίου. Το μπλε του μεθυλενίου απεκκρίνεται στα ούρα και τα χρωματίζει μπλε – πράσινα. Φάρμακα που επίσης μπορεί να κάνουν τα ούρα γαλαζοπράσινα είναι η αμιτριπτυλίνη, η σιμετιδίνη, η προμεθαζίνη και η προποφόλη. Λοίμωξη από ψευδομονάδα μπορεί να κάνει τα ούρα γαλαζοπράσινα.
Καφέ ούρα.
Αυξημένη αποβολή ουροχολινογόνου στα ούρα μπορεί να τα χρωματίσει καφέ. Η αποβολή του ουροχολινογόνου στα ούρα μπορεί να αυξηθεί σε ηπατοπάθειες, εμπύρετα, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, αιμολυτική αναιμία και μεγάλα αιματώματα. Φάρμακα όπως η χλωροκίνη, η υδροξυχλωροκίνη, η λεβοντόπα, η μεθυλντόπα, η μετρονιδαζόλη και η νιτροφουραντοϊνη μπορεί να κάνουν τα ούρα καφέ. Καφέ ούρα μπορεί να προκαλέσει και η κατανάλωση κουκιών.
Μαύρα ούρα.
Οι χρωστικές που μπορεί να κάνουν τα ούρα κόκκινα ή καφέ μπορεί να τα κάνουν και μαύρα. Δηλητηρίαση από οργανοφωσφορικά ή φαινόλες μπορεί να προκαλέσει μαύρα ούρα. Η αλκαπτονουρία (γενετική νόσος του μεταβολισμού της τυροσίνης) είναι κλασική αιτία μαύρων ούρων. Το διάσπαρτο μεταστατικό μελάνωμα μπορεί να προκαλέσει μαύρα ούρα.
Μοβ ούρα.
Δεν υπάρχουν μοβ ούρα. Ασθενείς με χρόνιους καθετήρες μπορεί να αναπτύξουν μικρόβια τα οποία παράγουν ένα ένζυμο την ινδοξύλ φωσφατάση. Αυτό μετατρέπει το θειικό ινδοξύλιο στα ούρα σε μπλε και κόκκινες χρωστικές οι οποίες αντιδρούν με τα πλαστικά του ουροσυλλέκτη. Τα πιο συχνά εμπλεκόμενα βακτήρια είναι Providencia stuartii, Providencia rettgeri, Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Escherichia coli και Pseudomonas aeruginosa.
Μπορεί να σας ενδιαφέρουν επίσης:
No comment