share on:

Εστιακή θεραπεία για καρκίνο προστάτη

Γιατί να κάνω εστιακή θεραπεία;

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο πιο σημαντικός καρκίνος στους άνδρες. Η αντιμετώπιση του καρκίνου προστάτη γίνεται με ριζική προστατεκτομή ή ακτινοθεραπεία αλλά η χρήση του PSA τις τελευταίες δεκαετίες ως εργαλείο πρόληψης έχει οδηγήσει στη συχνή διάγνωση καρκίνων προστάτη χαμηλού ή μέσου κινδύνου με αποτέλεσμα να γίνεται συχνά υπερθεραπεία.

Η ριζική προστατεκτομή έχει τον κίνδυνο στυτικής δυσλειτουργίας και ακράτειας ούρων ενώ η ακτινοθεραπεία έχει τον επιπλέον κίνδυνο τοξικότητας στην ουροδόχο κύστη και στο ορθό. Οι επιπλοκές αυτές είναι δύσκολα ανεκτές, ιδίως στην περίπτωση ασθενών χαμηλού κινδύνου όπου η δεκαετής επιβίωση είναι ίδια είτε γίνει ριζική θεραπεία είτε ο ασθενής είναι σε καθεστώς ενεργούς παρακολούθησης (active surveillance). Εντούτοις το 50% των ασθενών σε ενεργή παρακολούθηση θα χρειαστεί στην δεκαετία ριζική θεραπεία λόγω εξέλιξης της νόσου ενώ πολλοί ασθενείς δεν μπορούν να ανεχθούν την ψυχική και σωματική επιβάρυνση της συνεχούς παρακολούθησης.

Το κενό έρχονται να γεφυρώσουν οι εστιακές θεραπείες (focal therapies) για τον καρκίνο του προστάτη, οι οποίες υπόσχονται ογκολογικό έλεγχο χωρίς λειτουργική επιβάρυνση.

Τι είναι η εστιακή θεραπεία για τον καρκίνο του προστάτη;

Ως εστιακή θεραπεία ορίζεται  η επιλεκτική καταστροφή μιας απεικονιστικά και βιοπτικά επιβεβαιωμένης καρκινικής βλάβης μαζί με ένα περιθώριο ασφαλείας. Υπάρχουν  διάφορες τεχνικές και πηγές ενέργειας για εστιακή θεραπεία όπως οι υπέρηχοι υψηλής έντασης (HIFU, FocalOne), η κρυοθεραπεία, το laser και η μη αναστρέψιμη ηλεκτροπόρωση (Nanoknife). Κάθε μέθοδος έχει τις ενδείξεις και τα πλεονεκτήματά της.

Ποιοι ασθενείς είναι κατάλληλοι για εστιακή θεραπεία;

Η σωστή επιλογή ασθενών και η ακριβής οριοθέτηση της καρκινικής βλάβης είναι κομβικής σημασίας για την επιτυχία της εστιακής θεραπείας.

Η καρκινική βλάβη θα πρέπει καταρχάς να φαίνεται στην πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία (mpMRI) και να είναι περιορισμένη στον προστάτη. Έπειτα θα πρέπει να τεκμηριώσουμε με βιοψία ότι η ύποπτη περιοχή που φαίνεται στην μαγνητική τομογραφία είναι καρκίνος και ότι δεν υπάρχουν αλλού καρκινικές βλάβες. Ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι με περινεϊκή βιοψία σύντηξης (fusion) εικόνων και ταυτόχρονη βιοψία όχι μόνο της ύποπτης περιοχής αλλά και συστηματικά όλου του προστάτη.

Η ιδανική ιστολογική διάγνωση για εστιακή θεραπεία είναι με Gleason score 3+4 ή 4+3 (ISUP grade 2/3). Οι ασθενείς με Gleason score 3+3 μπορούν να κάνουν εστιακή θεραπεία αλλά αυτό στην περίπτωσή τους συνιστά μάλλον υπερθεραπεία. Εστιακή θεραπεία μπορούν να κάνουν και ασθενείς με υψηλότερο Gleason score αλλά η πιθανότητα υποτροπής αυξάνει πολύ. Οι υποψήφιοί ασθενείς για εστιακή θεραπεία θα πρέπει να έχουν PSA κάτω από 15.

Τι είναι το Nanoknife;

Το Nanoknife καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα με το φαινόμενο της μη αναστρέψιμης ηλεκτροπόρωσης. Η μεμβράνη των κυττάρων αποτελείται από ένα διπλό στρώμα φωσφολιπιδίων. Αν εφαρμόσουμε ηλεκτρικούς παλμούς πολύ γρήγορους και σύντομους αλλά πολύ υψηλής τάσης, τότε εισέρχεται νερό στην κυτταρική μεμβράνη και δημιουργούνται υδρόφιλοι πόροι. Η κυτταρική μεμβράνη καταστρέφεται και αρχίζει η διαδικασία του κυτταρικού θανάτου. Το όλο φαινόμενο ολοκληρώνεται μέσα σε νανοδευτερόλεπτα. To Nanoknife μπορεί να παράξει ηλεκτρικούς παλμούς με συχνότητα έως 100/δευτερόλεπτο και τάση από 100 έως 2000 Volt/cm3.

Πώς γίνεται το Nanoknife;

Το Nanoknife γίνεται υπό γενική αναισθησία και με πλήρη μυοχάλαση. Οι βελόνες του Nanoknife εισάγονται δια του δέρματος του περινέου. Χρειάζονται 3 με 4 βελόνες για εστιακή θεραπεία και έως 6 βελόνες για θεραπεία ολόκληρου του ενός λοβού ή ολόκληρου του προστάτη. Για το σχεδιασμό της θεραπείας και τον έλεγχο της τοποθέτησης των βελόνων, χρησιμοποιείται ένα σύστημα σύντηξης των εικόνων της μαγνητικής τομογραφίας και του υπερήχου όπως και στη fusion βιοψία προστάτη. Ο στόχος είναι το ηλεκτρικό πεδίο ανάμεσα στις βελόνες να περικλείει πλήρως την καρκινική βλάβη μαζί με ένα περιθώριο ασφαλείας. Εισάγουμε τις παραμέτρους στην κονσόλα του Nanoknife, η οποία φροντίζει για την αυτοματοποιημένη παροχή ρεύματος ανάμεσα στις βελόνες. Η όλη θεραπεία γίνεται με ημερήσια νοσηλεία και ο ασθενής έχει απλώς καθετήρα για μερικές ημέρες.

Πλεονεκτήματα του Nanoknife

Σε αντίθεση με άλλες εστιακές θεραπείες (FocalOne, laser, κρυοθεραπεία), το Nanoknife δεν προκαλεί θερμική βλάβη για να καταστρέψει τον καρκινικό ιστό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την διατήρηση των παρακείμενων αγγείων, νεύρων και συνδετικού ιστού και την αποφυγή της δημιουργίας ινώδους ιστού. Το Nanoknife έχει μια ακριβώς οριοθετημένη περιοχή δράσης και δεν δημιουργεί βλάβες στην ουρήθρα ή στον ουρηθρικό σφιγκτήρα. Έτσι το Nanoknife πλεονεκτεί σαφώς σε όγκους που βρίσκονται στην πρόσθια επιφάνεια του προστάτη πάνω από την ουρήθρα καθώς και σε όγκους που βρίσκονται στην κορυφή του προστάτη κοντά στον σφιγκτήρα. Τέλος η φυσική διαδικασία απόπτωσης που ενεργοποιεί το Nanoknife, δίνει ερέθισμα στο ανοσοποιητικό σύστημα να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα.

Τι υπόσχεται το Nanoknife;

Καμία εστιακή θεραπεία δεν υπόσχεται ριζική αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη. Η πιθανότητα επανεμφάνισης καρκίνου στο σημείο της θεραπείας είναι 15% ενώ υπάρχει πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου και σε άλλες περιοχές του προστάτη που δεν είχαν εντοπιστεί και υποβληθεί σε θεραπεία. Αυτό που υπόσχονται οι εστιακές θεραπείες είναι αντιμετώπιση του καρκίνου χωρίς λειτουργικές επιπλοκές. Η πιθανότητα ακράτειας μετά από Nanoknife είναι 0% ενώ η πιθανότητα στυτικής δυσλειτουργίας είναι 3% και αυτή πάλι δεν είναι της ίδιας βαρύτητας όπως μετά από ριζική προστατεκτομή. Σε περίπτωση υποτροπής η θεραπεία με Nanoknife μπορεί να επαναληφθεί ενώ σε περίπτωση εξέλιξης της νόσου μπορεί να γίνει ριζική προστατεκτομή χωρίς προβλήματα. Η πιθανότητα να χρειαστεί ριζική θεραπεία μετά από Nanoknife είναι 35% στην τριετία αλλά χωρίς επίπτωση στα ογκολογικά δεδομένα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι στην πλειοψηφία των ασθενών το Nanoknife είναι επιτυχημένο ενώ στη χειρότερη περίπτωση έχουν εξασφαλιστεί περισσότερα χρόνια με καλή ποιότητα ζωής χωρίς κίνδυνο για εξέλιξη του καρκίνου.

Παρακολούθηση μετά το Nanoknife

Μετά την επέμβαση το PSA μετριέται κάθε 3 μήνες αν και το PSA δεν είναι ιδιαίτερα αξιόπιστος δείκτης μετά από εστιακή θεραπεία και μπορεί να έχει σκαμπανεβάσματα. Η πολυπαραμετρική μαγνητική προστάτη επαναλαμβάνεται στο έναν μήνα και στον ένα χρόνο για τον έλεγχο της ύποπτης περιοχής. Πολύ πιθανό να χρειαστεί και επαναληπτική βιοψία προστάτη πάνω στον χρόνο μετά την επέμβαση.

Ριζική θεραπεία μετά από Nanoknife

Αν ο ασθενής έχει υποτροπή νόσου μετά από 2 θεραπείες Nanoknife ή αν έχουμε εξέλιξη της νόσου σε υψηλού κινδύνου (ISUP 4), τότε ο ασθενής συστήνεται να κάνει ριζική θεραπεία όπως ριζική προστατεκτομή ή ακτινοθεραπεία. Μελέτες έχουν δείξει ότι η ριζική προστατεκτομή μετά από Nanoknife μπορεί να γίνει εύκολα και με ασφάλεια ως προς τα ογκολογικά και λειτουργικά αποτελέσματα. Αυτό επιτυχγάνεται γιατί σε αντίθεση με την ακτινοβολία ή τις θερμικές θεραπείες, το Nanoknife δεν προκαλεί βλάβες στους παρακείμενους ιστούς και ίνωση.

Nanoknife μετά από ακτινοθεραπεία.

Η ριζική προστατεκτομή διάσωσης μετά από ακτινοθεραπεία είναι τεχνικά δύσκολά και με αυξημένη πιθανότητα επιπλοκών. Στην περίπτωση υποτροπής μετά από ακτινοθεραπεία και εφόσον δεν υπάρχουν απομακρυσμένες μεταστάσεις, υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί το Nanoknife ως θεραπεία διάσωσης.

Πόσο κοστίζει το Nanoknife;

Το κόστος της επέμβασης με Nanoknife εξαρτάται από την έκταση της βλάβης και τον αριθμό των βελόνων που θα χρησιμοποιηθούν. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το κόστος νοσηλείας για ασφαλισμένο του ΕΟΠΥΥ, στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και με χρήση 3 βελόνων, είναι 7.500 ευρώ. Στην τιμή αυτή δεν περιλαμβάνονται ιατρικές αμοιβές.

Βιβλιογραφία:

 

Μπορεί να σας ενδιαφέρουν επίσης:

 

 

Εικόνα admin

Αντώνιος Λογοθέτης Ουρολόγος, Fellow European Board of Urology

Σπούδασα στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο και αποφοίτησα το 2003. Ειδικεύτηκα για 1 ½ χρόνο στη χειρουργική στο Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης, έπειτα για 6 μήνες στην Ουρολογική Κλινική του Νοσοκομείου Σύρου και για 4 χρόνια στην Β’ Πανεπιστημιακή Κλινική του Σισμανόγλειου Νοσοκομείου. Η συνεχής ενημέρωση στον τομέα της ουρολογίας είναι πρωταρχικός μου στόχος, έτσι μετά εξειδικεύτηκα στην Ακράτεια και τη Νευροουρολογία στο Νοσοκομείο Southmead NHS Trust, Bristol στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ογκολογική Ουρολογία στο νοσοκομείο The Christie NHS Foundation Trust Manchester. Οι τομείς που ειδικεύομαι είναι η νευροουρολογία, η ουροδυναμική, η στυτική δυσλειτουργία, υπογονιμότητα, η γυναικο-ουρολογία και η ακράτεια. Είμαι επιστημονικός συνεργάτης του Ιατρικού Αθηνών όπου είμαι υπεύθυνος για το Ουροδυναμικό εργαστήριο και επιστημονικός συνεργάτης για τον καρκίνο του πέους της Β’ Πανεπιστημιακής Ουρολογικής Κλινικής και υποψήφιος διδάκτορας.

Σχετικά Άρθρα